Xung đột Biển Đỏ khiến một số hãng vận tải biển phải ra thông báo dừng vận chuyển hàng hóa, hoặc thay đổi lịch trình; kéo theo hệ luỵ là cước vận tải biển gia tăng với nhiều khoản phụ phí phát sinh. Điều này đang có những tác động không nhỏ tới các doanh nghiệp xuất nhập khẩu của Việt Nam.
Kênh đào Suez kết nối Biển Đỏ với Biển Địa Trung Hải và là tuyến đường nhanh nhất để vận chuyển nhiên liệu, thực phẩm và hàng tiêu dùng từ châu Á và Trung Đông đến châu Âu. Các chủ hàng sử dụng tuyến đường này để vận chuyển tới 1/3 tổng lượng hàng container toàn cầu, bao gồm đồ chơi, giày tennis, đồ nội thất và thực phẩm đông lạnh.
Cước tăng, phụ phí cũng tăng
Theo bản tin về thị trường hàng hải và logistics của Hiệp hội Đại lý và Môi giới hàng hải Việt Nam (Visaba), các nhà khai thác tàu container đang tìm cách cắt giảm chi phí bổ sung của việc đi thuyền vòng quanh châu Phi với một loạt các khoản phụ phí “khổng lồ hoặc mới lạ.” Công ty vận tải Địa Trung Hải MSC sẽ tăng giá vận chuyển 1 container từ châu Âu sang châu Á với một khoản phụ phí chưa từng thấy trước đây trong vận chuyển container.
Trong khi đó, hãng vận chuyển có trụ sở tại Geneva đang yêu cầu các chủ hàng trả thêm 1.000 USD cho mỗi đơn vị tương đương 40 feet (feu) với việc giới thiệu Phí điều chỉnh dự phòng (CAC) vào ngày 1/1/2024. CAC được áp dụng cho các lô hàng từ châu Âu đến Viễn Đông. Nó được thiết kế để trang trải thời gian vận chuyển tránh kênh đào Suez và đi tuyến đường dài hơn quanh Mũi Hảo Vọng. Phụ phí cao hơn đáng kể so với giá giao ngay trong khu vực từ 200 – 300 USD cho mỗi container trên giao dịch. Tuy nhiên, số tiền được yêu cầu không đáng kể so với các chuyến hàng đến Biển Đỏ, nơi MSC đang yêu cầu các chủ hàng trả phụ phí 2.000 USD cho mỗi feu.
Tương tự, hãng tàu CMA CGM đang tìm cách tính phí 2.700 USD cho mỗi feu để trang trải chi phí bốc hoặc dỡ hàng tại các cảng ở Biển Đỏ. Các hãng vận tải Pháp cho biết việc định tuyến lại các tàu ra khỏi các khu vực có khả năng không an toàn là “một bước cần thiết phải trả giá”. Công ty Hapag-Lloyd của Đức đã công bố Phụ phí phục hồi hoạt động là 1.000 USD/feu giữa châu Âu và vùng Vịnh Trung Đông. Các khoản phụ phí đến vào thời điểm khó khăn đối với các chủ hàng đang phải đối mặt với một loạt chi phí bổ sung.
Hơn 170 tàu đã được chuyển hướng về phía Nam châu Phi vào ngày 20/12, theo công ty giao nhận vận tải kỹ thuật số Flexport, khoảng 35 tàu đã bị trì hoãn ở Biển Đỏ. Việc định tuyến lại dự kiến sẽ kéo dài thời gian vận chuyển từ 10 đến 14 ngày, có nghĩa là chi phí vận chuyển nhiên liệu và thủy thủ đoàn tăng đáng kể.
Xuất nhập khẩu cần lường trước rủi ro
Trước tình trạng trên, Cục Xuất nhập khẩu (Bộ Công Thương) đã đề nghị các hiệp hội ngành hàng, hiệp hội trong lĩnh vực logistics tăng cường theo dõi, thường xuyên cập nhật tình hình đến các doanh nghiệp trong ngành nắm chắc thông tin để chủ động kế hoạch sản xuất và xuất nhập khẩu hàng hóa, tránh để phát sinh ùn tắc và các tác động bất lợi khác.
Cục Xuất nhập khẩu đề nghị các doanh nghiệp xuất nhập khẩu theo dõi sát tình hình, chủ động lên phương án thích hợp, trao đổi với đối tác để trong trường hợp cần thiết có thể kéo dài thời gian đóng hàng, nhận hàng. Các doanh nghiệp tìm kiếm và đa dạng hóa nguồn cung để hạn chế ảnh hưởng đối với chuỗi cung ứng. Tìm hiểu về phương thức vận chuyển đường sắt để có lựa chọn khác nhau về phương thức giao hàng.
Đồng thời, các doanh nghiệp khi ký kết và đàm phán hợp đồng thương mại, hợp đồng vận chuyển nên có điều khoản về bồi thường, miễn trách nhiệm trong các tình huống khẩn cấp. Cần mua bảo hiểm đầy đủ để phòng ngừa rủi ro và tổn thất khi hàng hóa phải kéo dài thời gian vận chuyển hoặc gặp sự cố khi đi qua tuyến đường này.